karab21NOWY TARG. Postanowieniem Prezydenta RP Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski został pośmiertnie nadany ks. Franciszkowi Karabule -  proboszczowi parafii św. Katarzyny od 1926 aż do śmierci w 1945 roku - w uznaniu jego zasług dla niepodległości Rzeczypospolitej, także dla działalności kombatanckiej i społecznej.

Ks. Karabuła, który zmarł zaledwie 2 miesiące po wyzwoleniu Nowego Targu spod niemieckiej okupacji, jako niezwykła osobowość kapłańska, przetrwał w pamięci najstarszego pokolenia. Dla młodszych był już tylko jedną z postaci w poczcie proboszczów nowotarskiej fary. Tymczasem jego zasługi dla miasta i nowotarskiej społeczności, jego świadectwo patriotycznej postawy i chrześcijańskiego miłosierdzia dla ubogich – były nieocenione.

post

Postanowienie Prezydenta RP

Biogram ks. Franciszka Karabuły, który zaledwie 59 lat swojego życia wypełnił poświęceniem Bogu, narodowej sprawie i ludziom potrzebującym - sporządził Arkadiusz Stefaniak–Guzik, na podstawie rodzinnej wiedzy, dokumentów posiadanych w domowym archiwum i pozyskanych od b. kierownika Muzeum Podhalańskiego, Roberta Kowalskiego.

Franciszek Karabuła urodził się 8. czerwca 1886 roku w Toniach (wówczas wieś podkrakowska, dziś dzielnica Krakowa) w rodzinie Jana Łukasza Karabuły i Marii z domu Bąbka.

8

Fotografia rodziców Ks. Karabuły - Jana i Marii zd. Bąbka

Ukończył IV C.K. Gimnazjum w Krakowie, następnie rozpoczął studia w krakowskim Wyższym Seminarium Duchownym. Święcenia Kapłańskie otrzymał z rąk biskupa krakowskiego Adama Stefana Sapiehy 29. czerwca 1913 r. Na pierwszą parafię został skierowany do Wiśniowej (powiat myślenicki), a w grudniu 1915 r. został skierowany do parafii w Węglowcu, gdzie do października 1916 r. pełnił funkcję administratora parafii.

1

Młody Franciszek Karabuła z rodziną w Zielonkach (pierwszy z lewej w górnym rzędzie)

Następnie został skierowany do Łodygowic (powiat żywiecki). Pracując w tej parafii, był katechetą, zajmował się parafialną czytelnią, był także prezesem lokalnej Straży Ogniowej. W maju 1917 r. obronił doktorat z teologii. W 1921 roku został przeniesiony do parafii Św. Szczepana w Krakowie, udzielał się społecznie i aktywnie działał w Arcybractwie Miłosierdzia, Komitecie Opieki Nad Ubogą Ludnością, Konferencji św. Wincentego a Paulo.

2

Fotografia z czasów studiów

W 1924 roku przybył do Nowego Targu jako profesor gimnazjum, gdzie był katechetą, chętnie współpracował z młodzieżą i prowadził kółko teatralne, będąc też reżyserem. W 1926 roku został proboszczem nowotarskiej fary. Jako proboszcz aktywnie zaangażował się w reorganizację Bractwa Św. Anny, rozpoczętą w latach 30-tych budowę nowego kościoła i renowację zabytkowego kościoła Św. Anny.

3

 Ks. Franciszek z rodziną przed rodzinnym grobowcem na cmentarzu w Zielonkach

W 1931 roku rozpoczął budowę kamienicy, którą przeznaczył dla katechetów, wikariuszy, pracowników kościelnych i miejsce spotkań duszpasterskich. Był kapelanem Ochotniczej Straży Pożarnej w Nowym Targu. Był również zaangażowany w działalność polityczną - w 1934 r. został wybrany wiceprezesem Zarządu Powiatowego Stronnictwa Narodowego. 

4

Ks. Franciszek Karabuła w mantolecie, lata 40. XX wieku

Po wybuchu i podczas II wojny światowej ukrywał na plebanii księży przybyłych z innych parafii, żołnierzy którzy próbowali przejść przez granicę, partyzantów oraz osoby zagrożone aresztowaniem. Włączył się w organizowanie i działalność w Związku Walki Zbrojnej w Nowym Targu. Zaangażowany był również w tajne nauczanie - nauczał języka polskiego oraz łaciny. Z narażeniem życia (groziła mu kara śmierci) wydawał fałszywe metryki wskazujące na zatrudnienie młodych osób, które miały być wywiezione na roboty do III Rzeszy. Przez całą okupację działał w strukturach Rady Głównej Opiekuńczej, był jej prezesem w Nowym Targu, a jego zadaniem była materialna pomoc najbiedniejszym mieszkańcom miasta oraz Żydom. 

5

 Ks. Karabuła na plebanii parafii św. Katarzyny, ślub Zofii Karabuły i Mieczysława Stefaniaka, 1944 r. (na zdjęciu również dr Władysław Mech)

Został aresztowany i uwięziony za ukrywanie partyzantów i wysiedleńców. Po zajęciu miasta przez żołnierzy radzieckich, od stycznia do kwietnia 1945 r., pełnił funkcję Przewodniczącego Rady Miasta Nowego Targu.

Zmarł 4. kwietnia 1945 r., pochowany został na nowotarskim cmentarzu. Po śmierci nazwany został "Ojcem ubogich w mieście Nowy Targ".

6

Pogrzeb Ks. Franciszka Karabuły, kondukt idzie ul. Kościuszki, kwiecień 1945

Nie był jedynym księdzem w rodzinie - jego brat Wojciech stał się twórcą parafii na Borku Fałęckim w Krakowie. Również jego bracia brali udział w walce o odzyskanie i utrwalenie niepodległości - brat Stanisław walczył pod Radzyminem w 1920 r., a Antoni w stopniu porucznika brał udział w bitwie nad Bzurą jako dowódca kompanii w 69 pułku piechoty. 

Poniżej - dokumenty związane z działalnością Rady Głównej Opiekuńczej w Nowym Targu (otrzymane od  Roberta Kowalskiego):

DSCF3468

DSCF3469

DSCF3479